آسیاب آبی قدیم

نان گندم از مهمترین غلات اصلی غذای انسانها می باشد گندم از زمان قدیم پیامبران  تا به امروز از کشتزارها ومزارع در سرتاسر ایران وجهان از مهم ترین مشاغل بوده که بدون آن زندگی دچار بحران و مشکل می باشد
در قدیم که  بیشتر مردم کشاورز بودند  وکشت گندم  از شغل اصلی آنها محسوب می شد ولی با پیشرفت زمان وتکنولوژی امروز رو به کاهش یافته
که دونوع  کشت گندم داشتیم دیمه و اوه همون آبی  که به این صورت بود که تخم گندم را در زمین شیار شده می پاشیدن و روی انها را هموار یا به قول اسفادیها ماله کرده تا گندم پوشیده شده و آب می خورد تا موقع برداشت

 برداشت آن با ابزارهای مخصوصی درو وبه صورت بغل جمع اوری شده و باری گندم را با ترفند ماهرانه ای با ریسمان بسته وبا الاغ در خرمنگاه ذخیره وبا گاو یا الاغ نرم کرده وقسمت کاه وگندم را با ابزاری به نام چیگ و غلبر یا غربال  به وسیله باد جدا کرده و کاها مخصوص خوراک دامها بود وگندم هم به اسیاب برده می شد تا  آرد شود
در اسفاد قدیم دو آسیاب آبی بود که به وسیله آب کار می کرد:

 یکی در کنار باغ حاجی علی محمد جعفری از آقای  حاج میرزا حسن حسنی
 ودیگری از حاج میرزا حسن عطایی که  شرح ان به این روال می باشد
 حوضچه ای به عمق حدودا ده متر وقطر حوض دو متر از ساخت سیمان که از آب قنات پر  می شد . که در آن زمان جوانان هنوز خاطره هایی از آن را به یاد دارند
که اثارش تا قبل از زلزله ۷۶ بود که از آن  برای اب تنی وشنا  استفاده می کردند وپایین این حوض شکافی داشت که اب از این منبع خارج می شد ودر پره ای چوبی بزرگ که این پره به وسیله ی چوبی ماحرانه به سنگ اسیاب وصل می شده با این توضیح که وقتی اب از خروجی خزانه به پره ریخته می شده پره شروع به حرکت  کرده وچوبی که به سنگ آسیا از طریق پره وصل بوده سنگ هم شروع به چرخش کرده
سنگ آسیا تشکیل شده از یک سنگ محرک که همان سنگی که به چوب وپره وصل بوده وسنگ ثابت که بر زمین استوار بوده وسنگ محرک بر روی ان به گردش در می آمده
این سنگها به وسیله ادمهای کار کشته و وارد از بهناباد که شخص خاصی مسئول آن بوده از کوه منتخب و  چیده ( تراشیده وگرد ) می شده و استفاده می شده
سنگ ها محموله سنگین بوده وبه متراژ حدودا یک و نیم ودومتر قطر داشته و وسط آن سوراخی داشته که با اهرم شروع به چرخش می شده

 که این سنگ هم تا چند سال قبل در در قلعه قدیم اسفاد بود
سنگ ثابت که بر زمین استوار بوده دارای برجستگی به داخل بوده که گندم به وسیله دولچه از سکویی که محل استقرار گندوم بوده  در ان کم کم در گلوی سنگ ریخته وسنگ در حال چرخش با سنگ ثابت باعث نرم شدن گندم و نرم و آرد می شده
 سنگ ثابت یک طرفش دارای شکافی بوده که به وسیله ناودون آرد نرم شده به داخل حوضچه ای از سیمان ریخته واز حوضچه به وسیله شاگردک به داخل جوال یا کیسه منتقل می کردند وسرش را با نخ می بستند وبه وسیله الاغ به خانه ها روانه ومورد استفاده قرار می گرفته .
از سنگ آسیاب غافل نشیم  چون قدمت و آثار باستانی آن پرچمی سرفراز از  اسفاد قلب زیرکوه دارد.
 در پایان فاتحه ای بخوانیم  برای  این بزرگ مردان حاجی میرزا حسن حسنی و خواجه معین وحاجی میرزا  حسن عطایی با ذکر صلوات بر محمد ال محمد 

با تشکر از آقای محمدعلی خالقی

احمد محمدي اسفاد